W uchwale podjętej w dniu 16 lutego br. Sąd Najwyższy przesądził, że kredytobiorcy, który w wykonaniu dotkniętej nieważnością umowy spłacał kredyt, przysługuje roszczenie o zwrot spłaconych środków pieniężnych jako świadczenia nienależnego (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.) niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu.
Jak wskazał sędzia sprawozdawca Roman Trzaskowski, dla rozstrzygnięcia tej sprawy znaczenie ma art. 410 k.c. Świadczenie jest nienależne jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
SN wyszedł z założenie, że zasady ogólne obowiązujące w prawie polskim dotyczące zwrotu nienależnego świadczenia są wystarczające. Zgodnie z art. 405 k.c. świadczenie nienależne podlega zwrotowi. Z tym, że wymagalność tego zobowiązania zależy od wezwania, stosownie do art. 455 k.c.
Sąd Najwyższy stwierdził również, że nie znajduje uzasadnienia prawnego w zakresie rozliczeń kredytobiorców z bankami „teoria salda” – skoro zawarta przez strony procesu umowa uznana została za nieważną to kredytobiorca ma prawo domagać się zwrotu spełnionych świadczeń nawet jeśli nie spłacił jeszcze kapitału kredytu w PLN.
Natomiast na posiedzeniu w dniu 25 marca 2021 r. Sąd Najwyższy ma rozstrzygnąć pytania prawne przedstawione przez I Prezes a dotyczące możliwości uzupełniania luk w umowie kredytowej po nieważnych postanowieniach, możliwości wykonywania takiej umowy bez postanowień uznanych za nieważne, wynagrodzenia banku za korzystanie z wypłaconego kapitału.
Więcej na temat uchwały z dnia 16 lutego 2021 r. – http://www.sn.pl/sprawy/SitePages/Zagadnienia_prawne_SN.aspx?ItemSID=1349-301f4741-66aa-4980-b9fa-873e90506a11&ListName=Zagadnienia_prawne&Rok=2020
Więcej na temat pytań prawnych I Prezes – http://www.sn.pl/aktualnosci/SitePages/Wydarzenia.aspx?ItemSID=725-0dc69815-3ade-42fa-bbb8-549c3c6969c5&ListName=Wydarzenia
